معرفی کتاب باستان‌شناسی ایران: از دورۀ پارینه‌سنگی تا شاهنشاهی هخامنشی. The Archaeology of Iran from the Palaeolithic to the Achaemenid Empire

در تیرماه سال 1401 کتابی به زبان انگلیسی با نام The Archaeology of Iran from the Palaeolithic to the Achaemenid Empire  منتشر شد (شکل 1) که عنوان فارسی آن چنین است: (باستان‌شناسی ایران: از دورۀ پارینه‌سنگی تا شاهنشاهی هخامنشی) و توجه باستان­شناسان و ایران‌شناسان زیادی از جمله باستان‌شناسان ایرانی و خارجی را به خود اختصاص داد. همان گونه که از عنوان آن برمی­آید در این کتاب به معرفی جامع و نوینی از پژوهش­های باستان­شناسی در ایران از دورۀ پارینه‌سنگی تا پایان دورۀ هخامنشی در 330 پ.م پرداخته شده است. از شاخص­های اصلی این کتاب، استفاده از جدیدترین مطالعات باستان­شناسی و همکاری با 54 باستان‌شناس ایرانی و 64 باستان­شناس خارجی است که این همکاری برگ نوینی از مطالعات باستان­شناسی ایران را رقم زده است. استفاده از مطالعات میان‌رشته‌ای و همچنین استفاده از بیش 500 تصویر رنگی، بیش از 3000 منبع علمی و جدیدترین نقشه­ها و موضوعات شامل تعاملات انسان و محیط، تغییرات اقلیمی، پیچیدگی­های جامع، هویت­های فردی و اجتماعی این کتاب را تبدیل به یک مرجع علمی در مطالعات ایران­شناسی کرده است. این کتاب توسط دکتر راجر ماتیوز^[1] و دکتر حسن فاضلی نشلی^[2] در قالب 652 صفحه در ابعاد26 در 20 و قطر 3.17 سانتی‌متر است. تمامی صفحات کتاب با کاغذ تمام گلاسه به رشتۀ تحریر درآمده است و برای دسترسی راحت باستان­شناسان به‌صورت رایگان در سایت زیر قرار داده شده است:
 https://www.taylorfrancis.com/books/oa-mono/10.4324/9781003224129/archaeology-iran-palaeolithic-achaemenid-empire-roger-matthews-hassan-fazeli-nashli-amy-richardson
 
[1] راجر ماتیوز دانش آموختۀ باستان­شناسی از دانشگاه­های منچستر و کمبریج و اینک استاد باستان‌شناسی خاور نزدیک در دانشگاه ریدینگ  است. ایشان رئیس مؤسسۀ رشید ( RASHID International ) و مدیر اسبق مؤسسۀ باستان‌شناسی بریتانیا در عراق و آنکارا بوده است. وی عضو منتخب آکادمی بریتانیا و یکی از اعضای مسئول مؤسسۀ باستان­شناسی آلمان است. او بیش از 35 سال در پروژه­های میدانی بزرگی در عراق، ایران، سوریه و ترکیه شرکت کرده است و مقالات متنوعی دربارۀ پیش از تاریخ ایران، عراق و ترکیه منتشر کرده است. پروژه­های فعلی ایشان دربارۀ جوامع آغاز کشاورزی ایران و عراق متمرکز است. با توجه به مرکز آمار پایگاه جهانی اسکوپوس، راجر ماتیوز رتبۀ 5 را در میان اساتید باستان­شناسی در دانشگاه ریدینگ، رتبۀ 120 در میان باستان­شناسان اروپایی و در رتبۀ 267 در میان باستان­شناسان جهان است (برای اطلاع بیشتر می­توانید به (ادامه در زیر نویس صفحه بعد)
 https://www.adscientificindex.com/scientist/roger-matthews/1155870 و برای آشنایی با انتشارات او می­توان به سایت https://scholar.google.co.th/citations?hl=en&user=rlCXAg0AAAAJ مراجعه فرمایید).
[2] حسن فاضلی نشلی، دانش آموختۀ رشتۀ باستان­شناسی از دانشگاه­های تهران و برادفورد و اکنون استاد تمام رشتۀ باستان­شناسی در دانشگاه تهران است. او از سال 1384 تا 1388 مدیر پژوهشکدۀ باستان­شناسی ایران بوده و اکنون عضو مسئول مؤسسۀ باستان شناسی آلمان است. ایشان از سال 1374 (1996م) آغاز به انجام پروژه‌های تحقیقاتی مشترک بین المللی با همکاران و دانشگاه‌هایی از ایالات متحدۀ آمریکا، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، لهستان و چین کرده است. وی با بیش از 25 سال فعالیت میدانی در فلات مرکزی ایران و اینک در نواحی شمالی رشته کوه البرز با تمرکز بر تحولات فرهنگی و اجتماعی-اقتصادی جوامع پیش از تاریح از اواخر دوران فراپارینه‌سنگی تا عصر آهن را هدایت و مطالعه می­نماید؛ او از سال 1995 (2017م) پروژه­ای میان رشته­ای را در استان مازندارن در شمال ایران به منظور بررسی تعاملات دراز مدت انسان و محیط در دوره­های هولوسن قدیم و میانی را آغاز کرده است. همچنین امروزه به عنوان پژوهشگر ممتاز جادۀ ابریشم در حال فعالیت است. ایشان با اتکا به رویکردهای میان رشته‌ای از جمله مطالعات دیرین اقلیم‌شناسی، جانورباستان‌شناسی، گیاه‌باستان‌شناسی و دیگر مطالعات میان رشته‌ای، به بررسی تعاملات میان انسان و محیط در دوران آغاز کشاورزی در محوطه­هایی مانند غار هوتو، غار کمربند و محوطۀ کمیشانی پرداخته است. با توجه به مرکز آمار پایگاه جهانی اسکوپوس رتبۀ علمی او در میان باستان­شناسان ایرانی، رتبۀ 1، در میان باستان­شناسان آسیایی در رتبۀ 34 و در میان باستان شناسان جهان در رتبۀ 394 قرار گرفته است (برای اطلاع بیشتر می توانید به
https://www.adscientificindex.com/scientist/hassan-fazeli-nashli/362636
 و برای آشنایی با انتشارات او می‌توانید به سایت مراجعه فرمایید).
 https://scholar.google.co.th/citations?hl=en&user=WvkrK1wAAAAJ