تشخیص بیماری سیفلیس در بقایای استخوان انسانی (ورود و شیوع آن در اروپا و ایران دوران صفوی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان شناسی ، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد باستان شناسی

چکیده

سیفلیس یک عفونت فراگیر مزمن و چند مرحله­ای است که توسط یک باکتری از خانوادۀ اسپیروکت­ها، ایجاد می­شود و معمولاً از راه جنسی انتقال می­یابد و با تناوب دوره­های فعال و پنهان، مشخص می­شود. در ایران این بیماری به نام کوفت یا آتشک شناخته ­شده است. از آنجا که نخستین همه­گیری سیفلیس اندکی پس از بازگشت کریستف کلمب از سفرهای اکتشافی پدیدار شد (۱۴۹۳ میلادی)، نظریۀ آورده شدن سیفلیس از قارۀ جدید، مطرح شده است. ضایعات استخوانی مشخص فقط در مرحلۀ پایانی این بیماری رخ می­دهد و رسوب بیش از حد پریوست می­تواند باعث کمان کاذب در درشت­نی و با شیوع کمتر، در زند زیرین و زبرین شود. درگیری و التهاب مفاصل نیز در نمونه­های بالینی و باستان­شناختی ثبت شده است. در جمجمه نیز سیفلیس ظاهری "کرم خورده" به جمجمه ­می­دهد. در برخی بیماری‌های دیگر نیز درصد بسیار کمی از افراد ضایعات استخوانی مشابه سیفلیس ایجاد می‌کنند که یاز و بژل از آن جمله­اند. این بیماری­ها با ظاهر شدن ضایعات اولیۀ موضعی در محل انتقال، انتشار باکتری در سراسر بدن و ضایعات گسترده (مرحلۀ دوم)، تداوم در طول سال‌ها عفونت بدون علامت (نهفته) و ایجاد احتمالی ضایعات مخرب دیررس (مرحلۀ سوم) اندام­های مختلف، از جمله استخوان پدیدار می­شوند. علی‌رغم اهمیتِ مواردِ دارای تاریخِ مطمئن در بحث در مورد منشأ بیماری سیفلیس، اکثر نویسندگان روش‌های مورد استفاده برای گاهنگاری نمونه­های استخوانی مورد استفاده را با جزئیات توصیف نکرده­اند. در مجموع، پس از بررسی شواهد کنونی در مورد بیماری سیفلیس و شیوع آن در جوامع باستانی، به نظر می­رسد مناطق خاصی از جهان از جمله ایران نیاز به مطالعه بیشتر دارند. توجه روزافزون پژوهشگران به مکان‌های کمتر مطالعه­ شده‌ ممکن است تاریخچۀ این عفونت را در جمعیت‌های انسانی در سراسر جهان روشن کند

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار