دشت مریوان در دوران اشکانی؛ بر پایۀ مطالعات میدانی و باستان‌شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

3 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

منطقۀ مریوان با توجه به شرایط محیطی و اقلیمی دارای توالی باستان­شناختی نسبتاً کامل­تری در مقایسه با سایر مناطق استان کردستان است. در طول این توالی مهم، دوران تاریخی در دشت مریوان به ویژه در دورۀ اشکانی از ابهامات منحصر به فردی برخوردار است که این مقاله بر پایۀ جدیدترین مطالعات دشت مریوان و در جهت پاسخ مناسب به این ابهامات بر پایۀ مطالعات و بررسی­های میدانی اخیر در این حوزه تدوین شده است. اوایل دوران تاریخی با شواهد عصر آهن متأخر در دشت مریوان قابل شناسایی و مطالعه است اما شاخصه­های فرهنگی دوران هخامنشی و تا حدودی ساسانی نامفهوم و غیر قابل شناسایی است. در این میان تنها دوره­ای که به صورت واضح با شاخصه­های فرهنگی دوران خود در مناطق همجوار همگونی داشته است شواهدی از دورۀ اشکانی منطقه است. بر اساس مطالعات پیشین و نتایج بررسی­های پژوهشگران مبنی بر فرضیه­ای که تراکم بیش از حد گورستان­های اشکانی در حاشیۀ دریاچۀ زریوار را در ارتباط آن­ها با جوامع کوچ‌نشین می­دانند، مطالعۀ بیش از پیش در این منطقه ضروری می­نماید که البته نتایج این مقاله فرضیۀ پیشین را منسوخ و تعریف متفاوتی از آن ارائه خواهد کرد. غالباً آثار دوران اشکانی در دشت مریوان در قالب استقرارهای تک دوره­ای با نهشته­های فرهنگی ضعیف، گورستان­هایی در ارتباط مستقیم با محوطۀ استقراری و گورستان­های بدون ارتباط با محوطۀ استقراری و عمدتاً به شیوۀ گورهای خمره­ای و در مواردی تابوتی و هم­چنین محوطه­های حفاظتی یا دژهای دفاعی قابل تعریف است. 

کلیدواژه‌ها