2
دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران
چکیده
سنگ صابون که در واقع نامی است عمومی که برای سنگهای کلوریت و استاتیت استفاده می شود از زمان نخستین کاوش های باستان شناسی در میان رودان مورد توجه قرارگرفتند . با تغییراتی که طی 80 سال اخیر در رویکردهای باستان شناسی روی داده نحوه ی نگرش و مطالعات بر روی اشیاء ساخته شده از سنگ صابون نیز به درستی تغییر کرده است. این اشیاء با توجه به اهمیتی که در مطالعات باستان شناختی یافتند تاکنون به روشهای مختلفی مورد مطالعه قرار گرفته اند؛ زمانی با توجه به فرم وتزئینات بررسی شده اند و زمانی دیگر شئ تجاری برای مقایسه با مناطق دور دست برای بیان تجارت و ارتباطات فرهنگی مورد مطالعه قرار گرفتند. زمانی نیز یافته ها به لحاظ زمانی و مکانی طبقه بندی و گروه بندی شدند ودر پژوهشی دیگر تلاشهایی برای آزمایش ومنشاءیابی این اشیاء صورت گرفت. متأسفانه در پژوهش هایی که تا کنون انجام شده است به دلایل گوناگون اشیاء سنگ صابونی به لحاظ بافت ها و بسترهای فرهنگی که درآن یافت شده اند مورد مطالعه واقع نشده اند . اشیاء سنگ صابونی نه فقط به عنوان لوازمی فاخر وزیبا یا کالاهایی شأن زا و یا لوازمی با کاربرد روزمره و خانگی استفاده شده اند، بلکه به عنوان اشیایی بار کاربری فرا روزمره مورد استفاده بوده اند و مطالعه گزارش های موجود بر این امر اشاره دارد. نگارنده در این مقاله یافته های ساخته شده از سنگ صابون از محوطه های مناطق مختلف را به دقت معرفی ومورد تجزیه و تحلیل قرار داده و نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که این یافته ها در محوطه های بین النهرینی بیشتر دارای کاربری مذهبی بوده اند و عموما در معابد وکاخها یاد شده اند در حالی که در ایران وکشورهای حوزه خلیج فارس دارای کاربری تدفینی بوده اندو عموما از قبور به دست آمدهاند که هردو مسأله نشان از کاربری ویژه ی آن است .
)