سفال قرمز رنگ گودین VII

نویسنده

گروه باستان شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

سفال قرمز رنگ نوع گودین VII از جمله گونه‌های شاخص سفالی دورۀ گودین  VIIدر مناطق گسترده‏ای از غرب ایران است. به‏ نظر می‏ رسد که خاستگاه اصلی این سفال مناطق شرقی زاگرس مرکزی و بطور ویژه دشت کنگاور باشد ولی همانگونه که ذکر گردید قسمت‏های زیادی از مناطق غربی ایران تحت نفوذ این سفال قرار دارد. تاریخ این گونه سفالی در غرب ایران، ‏تقریباً مصادف با دوره اوروک قدیم در جنوب بین‏ النهرین و فاز دوم (LC2) دوره مس و سنگ جدید در شمال بین ‏النهرین (4100-3800پ.م) است. در این دوره براساس کاوش‏ های صورت گرفته در محوطه‌های بین ‏النهرین، جوامع پیچیده شهرنشین در حال ‏شکل‏ گیری بوده و جوامع مناطق همسایه غرب ایران در بین ‏النهرین به سطح کاملی از پیچیدگی‏ های اجتماعی رسیده‏ اند. علاوه ‏بر تغییر در نوع معماری محوطه‌های این دوره در شمال بین ‏النهرین، تغییرات عمده‏ای نیز در تولید سفال رخ می‏دهد بدین‏ گونه‏ که پس‏از یک دورۀ طولانی ‏مدت استفاده از سفال نخودی منقوش، در اواخر هزاره 5 ق.م استفاده از این‏ گونه به پایان رسیده و سفال‏های ساده با تمپر کاه جایگزین آنها می ‏شوند. در بخش ‏های وسیعی از غرب ایران نیز ‏تقریباً همزمان با منطقۀ بین ‏النهرین این تغییرات سفالی رخ می ‏دهد. در اواخر هزاره 5 ق.م سفال‏های نخودی منقوش گونه سه گابی ناپدید و سفال‏های ساده با تمپر کاه جایگزین آنها می گردد. یکی از شاخص ‏ترین این گونه‌های سفالی ساده، سفال قرمز رنگ نوع گودین  VIIاست که بحث اصلی این مقاله دربارۀ اهمیت این‏ گونه در مطالعات دورۀ مس و سنگ جدید زاگرس است.

کلیدواژه‌ها