دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه لرستان و کارشناس مرکز کتابخانه و مرکز اسناد آستان مقدس قم،
چکیده
شهر قم از شهرهای قدیمی ایران است که در سال 23 هجری توسط مسلمانان فتح و با مهاجرت اعراب اشعری (سال 85 هجری) و حضرت معصومه (س) (202 هجری) به کانون مکتب فقهی شیعه در جهان اسلام تبدیل گردید شهری که حاکمان اسلامی به ویژه شیعیان آل بویه، صفویه و قاجار به آن توجه نموده و در آن موقوفات و ابنیه های زیادی ساختند. ازجملۀ این موقوفات عمارت فتحعلیشاهی بود که در سال 1218 هجری قمری به دستور فتحعلیشاه قاجار برای استفاده حکام، شاهزادگان و علما به هنگام زیارت حرم مطهر حضرت معصومه (س) ساخته شد، این عمارت قبل از تخریب در سال 1333 خورشیدی و ساخت مسجد اعظم قم در محل آن به عنوان مدرسه باقریه از نوع مدارس جدید که ساخت آنها بعد از انقلاب مشروطه در بیشتر شهرها رایج شده بود استفاده می گردید. این پژوهش با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای، بررسی اسنادی، مصاحبه و بازدید میدانی و با روش توصیفی_تحلیلی تنظیم شده است. اهداف این پژوهش، مطالعۀ ساختار فیزیکی، فرهنگی و سیر تغییر و تحول عمارت شاهی قم در اسناد، باتکیه بر اهمیت حفاظت از این نوع آثار، به عنوان حلقه های به هم پیوستۀ فرهنگ و تمدن کشور عزیزمان ایران در جهانی که دولتها سعی دارند با ثبت تعداد بیشتر آثار فرهنگی و تاریخی در سازمان فرهنگی یونسکو از آن به عنوان صنعت توریسم با بازدهی فوق العاده استفاده نمایند.
)